PARTITION OF BENGAL

1. Reason: Curzon’s imperialist policy of ‘divide and rule’ manifested itself most glaringly in the partition pf Bengal. The reasons given were --The area and population of the Provinces of Bengal was too large. There was a problem of communication. Highways were not safe. The peasants of this province were a harassed lot.

2. But actually the cause behind the partition was much more political than administrative. Bengal was becoming the nerve centre of nationalist activities in India.

3. On 19 July 1905 the Government of India formally proposed the partition of Bengal. According to this proposal Chittagong, Rajshahi and Dacca were merged with Assam to form the new province.

4. The proposed area of the new province was fixed at 1 lakh 6 thousand 5 hundred 40 square miles and its population was 3 crore 10 lakh out of which the Muslims accounted for 1 crore 80 lakh and Hindus 1 crore 20 lakh.

5. Curzon announced the partition of Bengal on 16 October 1905. Sir Aurobindo’s Ghosh (1872-1950) played a prominent parting the nationalist movement of India. Particularly his contribution to the movement against the partition of Bengal was unparalleled. Sir Aurobindo left Baroda to work in the National College in Calcutta with a view to make education compatible to the national needs. The National College in Calcutta had been established on 14 August 1906. Sir Aurobindo’s second revolutionary contribution was the editing of the Bande Mataram paper. A series of seven articles published by Sir Aurobindo’s, between 11 and 23 April 1907 under the heading, ‘Doctrine of Passive Resistance’ in Bande Mataram became very popular. The Partition of Bengal infused a sense of nationalism among the Indians and also gave birth to the swadeshi movement which galvanized the masses against the partition of Bengal. Since 16 October 1905, the reactions against the partition of Bengal started taking shape. This day was observed as a ‘Black Day’. People took holy dip in the Ganga and kept vows. They also tied Rakhi in each other’s hand as symbol of unity.(Partition of Bengal was annulled in 1911 by Lord Hardine.)

MODERN INDIA HISTORY

1.Shakespeare termed India as a land of ‘great opportunities’. Hegel called India as the ‘land of desires’. Until 15^th Century there were three trade routes only. First route to Caspian and Black Seas through Central Asia; Second to Mediterranean Sea through Syria. Third route to Egypt via Red Sea. But in 1453 with the conquest of Constantinople by Turkish all the routes were closed.

2.Portugese: Vasco da Gama reached Calicut on 20.5.1498 and Zamorin King welcomed him. This new Sea route via ‘Cape of Good Hope’ and discovery of America were termed as two greatest by Adam Smith. He again came in 1502. First Governor was Fransiscl Almedia. In 1509 Alfonso d’ Albuyquerque came to India as Portuguese Governor and captured Goa from Bijapur in 1510. Capital transferred from Cochin to Goa in 1530 by by Nino- da cuncha,. Lost Hoogli in 1631 to Shajahan.1661 Bombay given Royal dowry toCharles II for marrying Catherine. But they could not continue in India due to religious intolerance and piracy. They taught us tobacco cultivation. Goa freed in 1961

3.Dutch – In 1595 Dutch merchants started going to India They formed Dutch East India Company(VOC) in 1602. They established a few trading depots at Surat, Cambay, Ahmedabad.Lost to British in 1759 in the battle of Bedara 1759.

4.East India Company – It was originally known as Governor and Company of Merchants of London Trading into the East Indies and Queen Elizabeth I granted royal charter on 31.12.1600. The first Governor was Thomas Smith and Groups were known as ‘Merchant Adventurers’. Hawkins was given 400 manasabs by Jahangir. In 1615 James I sent his Ambassador Sir Thomas Roe to the Court of Jahangir. First they started factory at Surat, in 1633 at Musulipattam. Fort St. George was constructed in 1640 and a factory was opened at Bangalore in 1642.

a) Got madras in 1639 from Raja of Chandagiri and Fort St George

b). In 1661 Bombay was received as royal dowry from Portuguese for marrying their Princess Catherine Braganza with Charles II. The Company got it from the King in 1668 for an annual rent of 10pounds.

c) In 1715 three villages Sutanati, Kalikota and Govindpur got by Hamiltongained firman in 1717 called magna carta of the company.

5) Danes: Came in 1616 Coy- Tarangampadi- Serambore capital.Sold all settlements to British in 1845.

6) French: 1664 company- First factory at Suratr and machilipattinam- First governor wasFrancois Martin- Dupliex powerful and Carnatic Wars.

7.Carnatic War French were the last to come – a.First war 1745 to 1748 – due to capture of French ship by Barmett and Duplleix opposed it . Fought at St, Thome and French won. However end of war of Austria also ended this war and Madras was given to English.

b.Second war 1749-54. French supported Muzaffar Jung and Chanda Sahib. French lost and Arcot was captured by Clive. Chanda Sahib executed.

c.Third War – Outbreak of seven years war in Europe and Capture of Chandra Nagoor by Clive led to the War.

8.Battle of Plassey 1757 – Between Siraj-ud-daula and British – British won and it paved a way for British Monarchy of Bengal – marked beginning of drain of wealth from India to Britain.

9.Battle of Buxar 1764 – Between Munro and Mir Quasim, Shuja-ud-daula and Shah Alam II. British won and became defacto rulers of Bengal.

10.Anglo Maratha War. a.First 1775-1782 – defeated of Britain. b.Second – 1803-1805c.Third – 1817-1818.

INDIA IN THE EIGHTEENTH CENTURY(SPK)

1.Political and other Conditions Generally it was fluid and past deteriorating. Disintegration of Mughal Empire, Growth of Marathas and Peshwas and rise of autonomous states and foreign invasions were the salient future. Women were treated badly and were victims of Saty, Child marriage, Infanticide, Purdha (both muslims and higher caste Hindus wore it) and Devadasi system in Orissa and Tamil Nadu.

2.Disintegration of the Mughal Empire

I.It started with death of Aurangzeb in 1707. During Shah Alam II its boundary shrink from ‘Alam to Palam’ - Red Fort to Village.

II.Three sons of Aurangzeb fought a.Muhammad Muazzam was first son called Bahadur Shan I – captured power and prevented demolitions of temples. He was called Shah-I-Bekhabar b.Second son was Muhammad Azam and was killed c. Third son was Kam Bakhas who was favourites to his father and was called ‘Deen Panah’ (Saviour of the religion)

III.In 1712 Jahandar Shah came to throne with the support of Zulfikar Khan. He did away Jaziya tax. He honoured Rana Jai Singh of Amer as ‘Sawai’.

IV.He was killed by Farrukh Siyar with the help of Saiyid brothers and he rulled from 1713-1719. Saiyid brothers were Abdulla Khan and Hussain Ali Khan. Who were known as ‘king makers’.

V.After death of Siyar, two princes Rafi-ud-Darajat and Daula came to throneand finally Muhammad Shah rulled Delhi from 1719-1748. HENCE DURING 1719 THERE WERE FOUR MULSIMS RULERS.

vi.After death of Muhammad Shah his son Ahmad Shah ruled for six years from 1748-1754. During his period Ahmad Shah Abdali raided India several times.

VII.Hence Aziz-ud-din came to throne and was called Alamgir II. His successors were Shah Alam II 1759-1806, Akbar Shah II 1806-1837 and Bahadur Shah II 1837-1857.

VIII.There were many manasabs in the Mughal Court. They were Irani from Iran, Turani from Central Asia, Afgan and Hindustani. Saiyid brothers were Hindustani. If Saiyid brothers continued they would have succeeded in establishing frank and powerful Government.

3.Maratha Power

I.After Ahahuji Raja Ram came to throne. II.Shahiji was released by Bahadur Shah I. III.Civil War between Shahuji and Tara Bai widow of Rajaram. IV.Shahuji appointed Balaji Vishwanath as first Peshwa which was hereditary. Second Peshwa was Baji Rao and third was Balaji Baji Rao and last was Baji Rao II. Their seat of power was Poona. They own many baters but lost the crucial third batter of Panipat. Even though they own Hydrabad in 1760.

4.Rice of Autonomous Statesa.Awadh – Saadat Khan established. He was also called Burhan-ul-Mulk. He joint hands with Nadir Shah and later committed to suicide. Safdarjand and Shuja-ud-Daula were prominent rulers.

b.Bengal in 1700 – Murshid Quli Khan became Diwan of Bengtal.

c.Hydrabad Nisamk-ul-Mulk Asaf Jah found it in 1724 and found Asafjahi dynasty. It entered with subsidiary alliance of Britian.

d.Mysore – I.Haider Ali associated with first two An glo Mysore Wars and killed in second war. First he was appointed as Faujdar of Dindigul. First war (1767-1769) – He conquered Malabar and Coorg. Second Anglo war 1780-1784 and he died in 1782.

II.Tipu Sultan – Ruled from 1782-1799. His attempt to remove commander of Bednur was vital. During his period treaty of Mangalore find after second war and he withdrew from Carnatic. In 1787 he proclaimed himself as kPadshah. Third Anglo Mysore war 1790-1792 and jktreaty of Seringapattam and he paid three crore rupees. Fourth war 1799 and Tipu was killed. He sent Ambassador to Foreign Country

e.Kerala – Started by King Martanda Verma. In 1805 Travancore joind subsidiary alliance with Britain.

f.Rajput – Sawai Jai Singh built Jaipur. He was expert in Geometry, Trignometry and Sanskrit.

g.Sikhs – He started with Guru Nanak Dev. Guru Gobind Singh was the 10^th and last Guru and he formed Sikh Khalsa with 12 Sikh confederations (misls). Ranjit Singh was Ch8ief of Misls.

h.Assam – It was also known as Kamrup and Pragjyotishpur. They resisted all foreign invasions.

5.Foreign Invasions – a. Nadir Shah – Persian ruler whose father was Shepherd. In 1738 he conquered Kandhar. In 1739 he invaded India and fight at Karnal. He defeated Nadir Shah. He took seventy crore rupees and also peacock throne built by Shah Jahan and famous Kohinoor diamond. b.In 1747 Nadir Shah was assassinated. Ahmad Shah Abdali became ruler and invaded seven times India and looted many properties. His significant win was third battle of Panipat, which was fifth invasions in which he defeated Marathas in 1761 under Baji Rao I. Even to day there is a memorial at Panipat in honour of Marathas soldiers who were killed.

THE BRITISH ADMINISTRATIVE STRUCTURE AND ORGANISATION OF GOVERNMENT IN INDIA (1757-1857)

-Until 1765, the East India Company was basically a trading concern.

• Lord Clive, during his second term as Governor, established Diarchy in Bengal and this system was continued for 7 years.`
• The College established by Lord Wellesley, at Fort Williams in 1800 which integrated training in history, customary laws and languages did not find the favour of the Court of Directors and it was continued only language training School till 1854.
• The Company established in 1806 its own training College in England in the name of East India College at Hailsbury.

Cornwallis first Governor General established a regular police force on the British pattern in India.

The Supreme Court held its proceedings on the basis of English laws. The Sadar Diwani and Sadar Nizamat Adalats (Criminal) operated on the basis of Indian laws.

The first Law Commission constituted to codify and improve rules and regulations was framed Indian Penal Code (IPC) which came into effect in 1860.

Warren Hastings established a Board of Revenue to improve the system of revenue administration. .

In 1854, Sir Charles Wood sent a comprehensive dispatch on education to the Government of India in which the issues regarding the establishment of departments of public instructions in five provinces of the Company, promotion of western education in English and Indian languages and the pattern of grants in aid to encourage private participation in the field of education were recommended.

Despatch recommended the establishment of one University each in Calcutta, Bombay and Madras, on the Model of the London University. In 1857 the three Universities were established on the basis of Wood’s recommendation.

In July 1856, J.P.Grant, a member of the Governor General’s Council tabled a bill supporting widow remarriage was passed on 13 July 1856 and came to be called the Widow Remarriage Act 1856.

In 1846 the minimum marriageable age for a girls was only 10 years. In 1891, through the enactment of the Age of Consent Act, this was raised to 12 years.

In 1930, through the Sharda Act, the minimum age was raised to 14 years.

After independence, the limit was raised to 15 and 18 years, respectively in 1948 and 1978.

Equal rights were given to men and women only after independence through the 1956 Right to Hindu Inheritance of Property Act to own property.

In 1917, the issue of women franchise was taken up in relation to the elections for the Provincial Councils, Municipalities and other local self-governing bodies. Prominent women leaders of this time like Sarojini Naidu, Meera Behn, Masturba Gandhi and Rajkumari Amrit Kaur played significant roles in this regard.

The Government of India Act of 1935 granted limited franchise to the Indian women.

Mahatma Gandhi brought out a paper, the Harijan, and also organized the Harijan Sevak Sangh. The Ryotwari settlement was introduced mainly in Madras, Berar, Bombay and Assam.

In 1833, the Mahalwari settlement was introduced in the Punjab, the Central Provinces and parts of north western provinces (Present UP)

. Kutch, Sind and Punjab were known for manufacturing arms; Kolhapur, Satara, Gorkhpur, Agra, Chittor and Palaghat had earned a reputation for their glass industries.Despite enjoying fame in the world, the Indian handicraft industry had begun to decline by the beginning of the 18^th century.

• In 1769, the first steam engine was invented. Comet Napoleon used the first steamer in 1812 in an expedition to Russia.
• The first railway line was developed between Bombay to Thane. Its inauguration was done on 16 April 1853. First Telegraph Line 1852 between Calcutta and Agra. Postal 1854.

1857 REVOLT(SPK)

1. It was a land mark in Indian history. It was termed as first war of Independence by Savarkar. But ridiculed as Sepoy Mutiny by British as only a part of central India participated in it. Any way it was starting point against British Rule. Had it succeeded, there would has been a different chapter in the History of India.

2. Previous Mutinies – Bengal 1764, Vellore 1806, 47^th Regiment 1824 and 34^th, 22^nd, 66 and 37 native infantry in 1844, 1849, 1850 and 1852.

3. Reasons for the Revolt- It can be divided into individual Reasons and social, Economic, political and administrative Reasons

4. Individual Reasons

a) Grievance of Native Rulers – Doctrine of Lapse – Annexation of Awadh abolition of titles. Successor of Bahadur Shah would be known as princes.

b) Grievance of Sepoys – Para 2 above c)Grievance of Orthodox and conservative people – Domination of Christian missionary- abolition of Sati, widow remarriage act, protection of converts from Hinduism 1856

d)Grievance of crafts man, peasants and Zamindars Village and crap destroy, Zamindars affected by permanent settlement and strict collection of Revenue

5. Economic Causes – Heavy Taxation Borrowed from Money lenders – drain of wealth – Destruction ofvillage industries and crafts manship and permanent settlement

b) Political Cause – Subsidiary Allowance, doctrine of lapse

c) Social Cause – Conversion, Sati, Widow Re-marriage

d) Administrative Cause: Corruption

6) Immediate cause – Introduction of New Enfield Rifle in January 1867 with Greased Cartridge with fat of Cows and Pigs – Sepoys of 19^th N.I. at Berhampur disobey on 26.02.1957 and Mangal Pandey of 34 N.I. at Barakpur started it.

7. Courses of Revolt

a) Beginning 10.05.1957. Sepoy at Merut started – British tried to control by declaring Bahadur Shah as Emperor of India – No effect – Massacre of British Civil Military Officers.

b) Spread – to various Places as detailed below.

c)Centres, leaders and suppression

I. Delhi – Bahadur Shah II – Arrested and deported to Rangoon

II Kanpur – Nana sahib, Tantiatope – Killed at Gwaliar III Lucknow – Begum of Awadh – defeated Bihar - Kunwar Singh

IV Jansi – Rani Lakshmi Bai – She Captured Gwaliar – Lost later

8. Reasons for failure : a) Only Central region participated

b) Un Sympathetic attitude and Hostility of many native rulers seek non participation by Bengal, Punjab, Bombay, Madras c) Hostility of Money lenders and Merchants

e) Weakness of Revolters f)Strong British

9) Hindu Muslim unity factor – First time Witnessewd –Accepted Bahadur Shah – Sentiment of Both respected – Ban on Cow slaughter ordered – Both Hindu and Muslim were included in main positions .

Conclusion: It was not successful due to factors mentioned above – yet it was starting point. It was more than Sepoy- Mutiny – Due to these there was major transformation in British policy- Try divide and rule by provoking Muslims. Above all company’s rules ended.

Tags:Searches related to modern history of india  modern history of india notes  modern history of india ncert pdf  modern history of india in hindi  modern history of india by bipin chandra free download  modern history of india by bipin chandra pdf  modern history of india in hindi language  modern history of india quiz  modern history of india in hindi pdf,Searches related to modern history of india  modern history of india notes  modern history of india ncert pdf  modern history of india in hindi  modern history of india by bipin chandra free download  modern history of india by bipin chandra pdf  modern history of india in hindi language  modern history of india quiz  modern history of india in hindi pdf,Searches related to modern history of india  modern history of india notes  modern history of india ncert pdf  modern history of india in hindi  modern history of india by bipin chandra free download  modern history of india by bipin chandra pdf  modern history of india in hindi language  modern history of india quiz  modern history of india in hindi pdf

History of India

The Indus valley civilization saw its genesis in the holy land now known as India around 2500 BC. The people inhabiting the Indus River valley were thought to be Dravidians, whose descendants later migrated to the south of India. The deterioration of this civilization that developed a culture based on commerce and sustained by agricultural trade can be attributed to ecological changes. The second millennium BC was witness to the migration of the bucolic Aryan tribes from the North West frontier into the sub continent. These tribes gradually merged with their antecedent cultures to give birth to a new milieu.

The Aryan tribes soon started penetrating the east, flourishing along the Ganga and Yamuna Rivers. By 500 BC, the whole of northern India was a civilized land where people had knowledge of iron implements and worked as labor, voluntarily or otherwise. The early political map of India comprised of copious independent states with fluid boundaries, with increasing population and abundance of wealth fueling disputes over these boundaries.

Unified under the famous Gupta Dynasty, the north of India touched the skies as far as administration and the Hindu religion were concerned. Little wonder then, that it is considered to be India’s golden age. By 600 BC, approximately sixteen dynasties ruled the north Indian plains spanning the modern day Afghanistan to Bangladesh. Some of the most powerful of them were the dynasties ruling the kingdoms of Magadha, Kosla, Kuru and Gandhara.

Known to be the land of epics and legends, two of the world’s greatest epics find their birth in Indian settings - the Ramayana, depicting the exploits of lord Ram, and the Mahabharta detailing the war between Kauravas and Pandavas, both descendants of King Bharat. Ramayana traces lord Ram’s journey from exile to the rescue of his wife Sita from the demonic clutches of Ravana with the help of his simian companions. Singing the virtues of Dharma(duty), the Gita, one of the most priced scriptures in Indian Mythology, is the advice given by Shri Krishna to the grief laden Arjun, who is terrified at the thought of killing his kin, on the battle ground. 

Mahatma Gandhi revived these virtues again, breathing new life in them, during India’s freedom struggle against British Colonialism. An ardent believer in communal harmony, he dreamt of a land where all religions would be the threads to form a rich social fabric.

Other good resources for History of India

తెలంగాణా ఉద్యమము - తెలంగాణ చరిత్ర

తెలంగాణా ఉద్యమము

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని మూడు విభాగాలలో తెలంగాణా ఒకటి, మిగతా రెండు విభాగాలనూ కోస్తా ఆంధ్ర (లేదా ఆంధ్ర లేదా సర్కారు) మరియు రాయలసీమ అని పిలుస్తారు. ఈ విభజన చారిత్రక కారణాల వల్ల వచ్చి భౌగోళిక, సాంస్కృతిక కారణాలతో అలాగే కొనసాగుతుంది. ప్రస్తుత తెలంగాణా ప్రాంతము నిజాం తన రాజ్యంలోని ప్రాంతములను రక రకాల కారణములతో బ్రిటీషువారికి ఇచ్చివేయగా మిగిలిన తెలుగు ప్రాంతము. ప్రస్తుతము తెలంగాణ ప్రాంతములో 10 జిల్లాలు కలవు. భౌగీళికంగా ఇది దక్కను పీఠభూమిలో భాగము. తెలంగాణ ప్రాంతములో 10 జిల్లాలు కలవు.దేశంలోనే పొడవైన 7వ నెంబరు జాతీయ రహదారి మరియి 9వ నెంబరు జాతీయ రహదారి ఈ ప్రాంతము గుండా వెళ్ళుచున్నది. హైదరాబాదు-వాడి, సికింద్రాబాదు-కాజీపేట, సికింద్రాబాదు-విజయవాడ, సికింద్రాబాదు-డోన్, వికారాబాదు-పర్బని, కాజీపేట-బల్హర్షా రైలుమార్గాలు తెలంగాణ ప్రాంతం నుండి వెళ్తున్నాయి. సికింద్రాబాదు, కాజీపేట రైల్వే జంక్షన్లు దక్షిణ మధ్య రైల్వేలో ప్రముఖ కూడళ్ళుగా పేరెన్నికగన్నవి.

 

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో తెలంగాణా (తెలుపు రంగుతో సూచించబడినది)

భౌగోళిక స్వరూపం

ఈ ప్రాంతము దక్కను పీఠభూమిపై, తూర్పు కనుమలకు పశ్చిమంగా ఉన్నది. దక్కన్ పీఠభూమిలో భాగమైన ఈ ప్రాంతము సరాసరిన 1500 అడుగుల ఎత్తును కలిగియుండి తూర్పు వైపునకు వాలి ఉంది. తెలంగాణా కు దక్షిణమున ప్రధానముగా కృష్ణా, తుంగభద్ర నదులు ప్రవహిస్తుండగా, ఉత్తరమున గోదావరి నది ప్రవహిస్తున్నది. కృష్ణా, తుంగభద్ర నదులు దక్షిణమున తెలంగాణా మరియు రాయలసీమ, ఆంధ్ర ప్రాంతాలకు వేరుచేయుచండగా, ఆదిలాబాదు జిల్లా పూర్తిగాను, వరంగల్లు మరియు ఖమ్మం జిల్లాలలోని కొన్ని ప్రాంతాలు గోదావరికి ఉత్తరాన ఉన్నవి.

2. జిల్లాలు

 

తెలంగాణా జిల్లాలు

ప్రస్తుత తెలంగాణా ప్రాంతమునందు

• ఖమ్మం,
•  మహబూబ్ నగర్, 
• నల్గొండ,
•  రంగారెడ్డి,  
• వరంగల్, 
• కరీంనగర్,
•  నిజామాబాదు,
•  అదిలాబాదు,  
• మెదక్ 
•  హైదరాబాదు 

అను 10 జిల్లాలు కలవు.
ఆదిలాబాదు జిల్లా ఉత్తరాన ఉండగా పశ్చిమ సరిహద్దులో ఆదిలాబాదుతో పాటు నిజామాబాదు, మెదక్, రంగారెడ్డి, మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలు ఉన్నవి. ఈశాన్య సరిహద్దులో కరీమ్నగర్, వరంగల్ మరియు ఖమ్మం జిల్లాలున్నాయి. దక్షిణమున మహబఊబ్ నగర్ జిల్లా, ఆగ్నేయమున నల్గొండ జిల్లా సరిహద్దుగా ఉంది. ఖమ్మం జిల్లా తెలంగాణకు అతితూర్పున ఉన్న జిల్లాగా పేరుగాంచింది. తెలంగాణ ప్రాంతపు సరిహద్దు లేని ఏకైక జిల్లా హైదరాబాదు.

భౌగోళిక మార్పులు

స్వాతంత్రానంతరం, వరంగల్లు నుండి కొంత ప్రాంతాన్నీ, గోదావరి జిల్లాలనుండి భద్రాచలం , దండకారణ్యం ప్రాంతాలకు వేరు చేసి ఖమ్మం రాజధానిగా ఖమ్మం జిల్లాను ఏర్పరచినారు, ప్రస్తుతం ఖమ్మం జిల్లా మొత్తం తెలంగాణా ప్రాంతంలోని భాగంగానే చూపించబడుతున్నది.

చరిత్ర

ఈ ప్రాంతము మూడవ శతాబ్దంలో శాతవాహనులు, తరువాత కాకతీయులు, తరువాత బహుమనీ సుల్తానులు, గోల్కొండ సుల్తానులు, మొఘలు పరిపాలకులు, నిజాం సుల్తానులు పరిపాలించినారు.

భారత దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చు నాటికి ఈ ప్రాంతము నిజాం పరిపాలనలోని హైదరాబాదు సంస్థానంలో భాగంగా ఉండేది. తరువాత తెలంగాణా పోలీసు చర్య ద్వారా ఇది స్వతంత్ర భారత గణతంత్ర రాజ్యంలో కలపబడినది, ఈ పోరాటంలో తెలంగాణా సాయుధ పోరాటంనాటి రజాకార్ల దౌర్జన్యాలకు వ్యతిరేకంగా ముఖ్య భూమిక పోషించినది. తరువాత 1956లో భాషా ప్రాతిపదికపై రాష్ట్రాల పునర్విభజన ద్వారా అప్పటి మద్రాసు రాష్ట్రంలోని తెలుగు మాట్లాడు వారితో కలిపి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించినది.

ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమాలు

హైదరాబాదు రాష్ట్రంలోని తెలుగు మాట్లాడే ప్రాంతాలన్నీ ఆంధ్రతో కలిపి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఏర్పరచినపుడు, తెలంగాణా ప్రాంతం ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడాలన్న కోరిక ప్రజల్లో ఉండేది. అయితే అధిక సంఖ్యాక ప్రజాప్రతినిధులు, రాజకీయ నాయకులు సమైక్య రాష్ట్రానికి అనుకూలంగా ఉండటంతో ఇది సాధ్యపడలేదు. అయితే, తెలంగాణా సర్వతోముఖాభివృద్ధికి ప్రతిబంధకాలు ఏర్పడకుండా ఒక ఒప్పందం కుదుర్చుకున్న తరువాతే వారు సమైక్య ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సమ్మతించారు.
తదనంతరం, ఈ ఒప్పందం సరిగా అమలు జరగడం లేదన్న అసంతృప్తితో విద్యార్ధులు, ఉద్యోగులు ఆందోళన వైపు పయనించారు. ఆ విధంగా 1969లో ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్రోద్యమం వచ్చింది.

మొదటి ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమము

ఆంధ్ర, తెలంగాణా ప్రాంతాలు కలిసి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ఏర్పాటు కావడంలో కీలకమైనది పెద్దమనుషుల ఒప్పందం. 1956 జూలై 19 న కుదిరిన ఈ ఒప్పందంలో తెలంగాణా అభివృద్ధికి, తెలంగాణా సమానత్వ పరిరక్షణకు సంబంధించిన నిబంధనలు ఉన్నాయి. ఆంధ్ర, హైదరాబాదు రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, ప్రముఖ మంత్రులు, రెండు ప్రాంతాల కాంగ్రెసు పార్టీ అధ్యక్షులు ఈ ఒప్పందంపై సంతకాలు చేసారు. ఈ ఒప్పందాన్ననుసరించి 1956 నవంబర్ 1 న ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ఏర్పడింది. ఆంధ్ర ప్రాంతానికి చెందిన నీలం సంజీవరెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యాడు.
అయితే, ఈ ఒప్పందం అమలు విషయమై కొద్దికాలంలోనే తెలంగాణా ప్రజల్లో అసంతృప్తి బయలుదేరింది. ఒప్పందాన్ననుసరించి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవిని తెలంగాణా వాసికి ఇవ్వలేదు; అసలు ఆ పదవినే సృష్టించలేదు. అయితే 1959లో దామోదరం సంజీవయ్య ముఖ్యమంత్రి కాగానే ఉప ముఖ్యమంత్రిగా తెలంగాణా ప్రాంతానికి చెందిన కొండా వెంకట రంగారెడ్డి (కె.వి.రంగారెడ్డి)ని నియమించాడు. అయితే మళ్ళీ 1962 నుండి 1969 వరకు ఉపముఖ్యమంత్రి పదవి లేదు. మళ్ళీ 1969లో తెలంగాణా ప్రాంతానికి చెందిన జె.వి.నర్సింగరావును ఉపముఖ్యమంత్రిగా నియమించారు. ఈ విధంగా రాజకీయ పదవుల విషయంలో తమకు అన్యాయం జరిగిందని తెలంగాణా వారు భావించారు.

సామాజిక నేపథ్యం

ఆంధ్ర ప్రాంతం నుండి తరలి వచ్చిన ప్రజలు తెలంగాణా ప్రాంతంలో భూములు కొని, వ్యవసాయం చేసి అభివృద్ధి సాధించారు. ఇది తమ భూముల ఆక్రమణగా కొందరు తెలంగాణా ప్రజలు భావించారు. ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు, ఉపాధ్యాయుల నియామకాల్లో తమకు అన్యాయం జరిగిందనే భావన కూడా తెలంగాణా ప్రజల్లో కలిగింది. తెలంగాణా విద్యాసంస్థల్లో కూడా తమకు తగినన్ని సీట్లు రాలేదని విద్యార్ధుల్లో అసంతృప్తి నెలకొని ఉంది.

రాజకీయ నేపథ్యం

1967లో ముఖ్యమంత్రి అయిన తరువాత కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి రాజకీయంగా తన స్థానాన్ని సుస్థిరం చేసుకున్నాడు. ఆయనకు రాజకీయంగా సరిజోడీ అయిన మర్రి చెన్నారెడ్డి ఆయన మంత్రివర్గంలో మంత్రిగా ఉండేవాడు. అయితే చెన్నారెడ్డి కేంద్రంలో ఉక్కు,గనుల శాఖమంత్రిగా ఢిల్లీ వెళ్ళడంతో, ఆయన దైనందిన రాష్ట్ర రాజకీయాలకు దూరమయ్యాడు. అయితే, కొద్దిరోజుల్లోనే అనుకోని ఒక సంఘటన జరిగింది.
అంతకు కొద్దికాలం క్రితం జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికలలో చెన్నారెడ్డి అక్రమ పద్ధతులకు పాల్పడ్డాడనే ఆరోపణతో ఆయన చేతిలో ఓడిపోయిన వందేమాతరం రామచంద్రరావు వేసిన ఒక దావాలో చెన్నారెడ్డికి వ్యతిరేకంగా కోర్టు తీర్పు ఇచ్చింది. ఆయన ఎన్నికను రద్దు చేసి, ఆరేళ్ళపాటు ఎన్నికలలో పోటీ చెయ్యకుండా నిషేధించింది. చెన్నారెడ్డి వెంటనే కేంద్రమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి, పైకోర్టుకు వెళ్ళాడు. అక్కడా ఓడిపోయాడు. చివరికి సుప్రీంకోర్టు కూడా ఆయన అభ్యర్ధనను తోసిపుచ్చింది.

ఉద్యమ ప్రారంభం

తెలంగాణా ఉద్యమం తెలంగాణా హక్కుల పరిరక్షణ ఉద్యమంగా మొదలైంది. తెలంగాణా రక్షణలను అమలు చెయ్యాలని కోరుతూ 1969 జనవరి 9న ఖమ్మం పట్టణంలో ఒక విద్యార్ధి నిరాహారదీక్ష ప్రారంభించాడు. ఆరోజు జరిగిన ఊరేగింపులో హింసాత్మక ఘటనలు జరిగాయి. మరుసటి రోజు ఉద్యమం నిజామాబాదుకు పాకింది. జనవరి 10 న హైదరాబాదులోని ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం లో జరిగిన విద్యార్ధుల సమావేశంలో – తెలంగాణా రక్షణల అమలుకై జనవరి 15 నుండి సమ్మె చెయ్యాలని ప్రతిపాదించారు.
అయితే, జనవరి 13 న అదే విశ్వవిద్యాలయంలో జరిగిన ఒక సమావేశంలో విద్యార్ధులలోని ఒక వర్గం “తెలంగాణా విద్యార్ధుల కార్యాచరణ సమితి” గా ఏర్పడి, ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్ర సాధనే తమ ధ్యేయంగా ప్రకటించారు. అదే రోజున పురప్రముఖులు కొందరు “తెలంగాణా పరిరక్షణల కమిటీ” ని ఏర్పాటు చేసారు.
జనవరి 18 న విద్యార్ధుల్లోని రెండు వర్గాలు (తెలంగాణా రక్షణల కోసం ఉద్యమించిన వారు, ప్రత్యేక తెలంగాణా కోరేవారు) వేరువేరుగా హైదరాబాదులో ఊరేగింపులు జరిపారు. ఈ రెండు ఊరేగింపులు ఆబిద్స్ లో ఎదురైనపుడు ఘర్షణ చెలరేగింది. పోలీసులు లాఠీఛార్జి చెయ్యవలసి వచ్చింది. అదేరోజు శాసనసభలోని ప్రతిపక్ష పార్టీలు తెలంగాణా రక్షణల అమలు కొరకు ప్రభుత్వాన్ని వత్తిడి చేసాయి.
ఉద్యమకారుల కోరికలను చర్చించడానికి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం జనవరి 19 న అఖిలపక్ష సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. ఆ సమావేశం కింది విధంగా ఒక ఒప్పందానికి వచ్చింది.

• తెలంగాణాలో పనిచేస్తున్న ఆంధ్ర ఉద్యోగులను వెనక్కి పంపించాలి.
• పెద్దమనుషుల ఒప్పందంలోని తెలంగాణా రక్షణలను అమలు చెయ్యాలి.

అయితే ప్రత్యేక తెలంగాణా వాదులు ఈ ఒప్పందానికి సమ్మతించలేదు. ప్రత్యేక రాష్ట్రమే తమ ధ్యేయమని, అది నెరవేరేవరకు తమ ఉద్యమం కొనసాగుతుందని వారు ప్రకటించారు.
అఖిలపక్ష కమిటీ ఒప్పందాన్ని అమలు చేస్తూ జనవరి 22న ప్రభుత్వం ఒక ప్రభుత్వ ఉత్తర్వును జారీ చేసింది. దీని ప్రకారం ఫిబ్రవరి 28 కల్లా స్థానికులు కాని ఉద్యోగులని వారి వారి స్థానాలకు వెనక్కి పంపివేస్తారు. తెలంగాణా రక్షణల అమలుకై మిగులు నిధుల అంచనాకు ఢిల్లీనుండి ఒక బృందం వస్తుంది. ఈ హామీలతో ఉద్యమానికి ఆద్యుడైన ఖమ్మం విద్యార్ధి తన దీక్షను విరమించాడు. దీనితో తెలంగాణా రక్షణల అమలు ఉద్యమం ఆగిపోయింది; ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమం రెండవ దశలోకి ప్రవేశించింది.

4. రెండవ దశ

 

మొదటి ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమము యొక్క రెండవ దశను ప్రారంభించిన ఉద్యమకర్త కాళోజీ నారాయణరావు

జనవరి 24 న సదాశివపేటలో జరిగిన పోలీసు కాల్పుల్లో గాయపడి మరుసటి రోజు హైదరాబాదు గాంధీ ఆసుపత్రిలో ఒక వ్యక్తి చనిపోయాడు. జనవరి 27న రంగాచార్యులు అనే ఒక ఆంధ్ర ప్రాంతపు ఉద్యోగిని నల్గొండ పట్టణంలో పెట్రోలు పోసి తగలబెట్టారు. ఆంధ్ర ప్రాంతపు ప్రజలలో భయాందోళనలు చెలరేగాయి.
జనవరి 28న వరంగల్లులో కాళోజీ నారాయణరావు అధ్యక్షతన జరిగిన సదస్సులో ముఖ్యమంత్రి రాజీనామా చెయ్యాలని, రాష్ట్రంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించాలని తీర్మానం చేసారు. క్రమేణా ఆందోళనలో హింసాత్మక చర్యలు పెరగసాగాయి. ఆంధ్రప్రాంతపు వారి ఆస్తులు తగలబెట్టడం, దోపిడిలు విస్తృతంగా జరిగాయి. ఆంధ్ర ప్రాంతంలో కూడా ప్రజలు సమ్మెలు చెయ్యసాగారు. తెలంగాణాలోని అనేక పట్టణాల్లోను, ఆంధ్రాలోని కొన్ని పట్టణాల్లోను సైన్యం కవాతు జరిపింది. ఉద్యమం శాంతియుతంగా జరపాలని కోరుతూ ఉద్యమ నాయకుడు మల్లికార్జున్ విద్యార్ధులకు విజ్ఞప్తి చేసాడు. అయినా హింస తగ్గలేదు. ఫిబ్రవరి 25న తాండూరు లో హింసాత్మక ఘటనలు జరిగినపుడు పోలీసు కాల్పుల్లో ఒక వ్యక్తి చనిపోయాడు.

కోర్టు కేసులు

1969,జనవరి 22 నాటి ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు రాజ్యాంగంలోని ప్రాధమిక హక్కుల అధికరణాలకు విరుద్ధమని కొందరు ఉద్యోగులు హై కోర్టులో దావా వేసారు.
అలాగే ఇదే ప్రభుత్వ ఉత్తర్వుకు వ్యతిరేకంగా జనవరి 31న ఐదుగురు తెలంగాణా ప్రాత ఉద్యోగినులు మరో దావా వేసారు. తమ భర్తలు ఆంధ్ర ప్రాతం వారని, ఈ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు వలన తమకు అన్యాయం జరుగుతుందని వారి వాదన.
1969,ఫిబ్రవరి 3: ఆ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు రాజ్యాంగ విరుద్ధమని హై కోర్టు తీర్పు నిచ్చింది.
వెంటనే రాష్ట్ర ప్రభుత్వం హై కోర్టులో మరో దావా వెయ్యగా, కోర్టు తమ ఫిబ్రవరి 3 నాటి తీర్పు అమలు పై స్టే ఇచ్చి, విచారణకు డివిజను బెంచిని ఆదేశించింది. ఫిబ్రవరి 18 న సుప్రీంకోర్టు కూడా ప్రభుత్వ ఉత్తర్వుపై స్టే ఇచ్చి, ఉద్యోగుల బదిలీలను ఆపేసింది.
1969,ఫిబ్రవరి 20: హైకోర్టు మరో తీర్పు ఇస్తూ, ఇలా వ్యాఖ్యానించింది.

• ముల్కీ నిబంధనలు రాజ్యాంగ బద్ధమే.
• అయితే, బయటి వారిని వెనక్కి పంపకుండా, వారికొరకు అదనపు ఉద్యోగాలను (సూపర్ న్యూమరీ) సృష్టించాలి.

అదనపు ఉద్యోగాల విషయమై తెలంగాణా ఉద్యోగ సంఘాలు నిరసన వ్యక్తం చెయ్యగా, ముల్కీ నిబంధనల పై ఆంధ్ర ప్రాంతంలో నిరసనగా సమ్మెలు జరిగాయి.
1969,మార్చి 7: ముల్కీ నిబంధనల అమలుపై మునుపు తనిచ్చిన స్టేను ధృవీకరిస్తూ, అదనపు పోస్టుల సృష్టించడాన్ని కూడా నిలిపివేసింది.
1969,మార్చి 29: సుప్రీంకోర్టు ఇలా తీర్పు ఇచ్చింది:

• ముల్కీ నిబంధనలు రాజ్యాంగ విరుద్ధం
• తెలంగాణాలోని ఆంధ్ర ఉద్యోగులను వెనక్కి పంపే ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు రద్దు

తెలంగాణా ప్రజాసమితి

1969 ఫిబ్రవరి 28 న యువకులు, మేధావి వర్గాలు కలిసి హైదరాబాదులో తెలంగాణా ప్రజాసమితి ని స్థాపించారు. ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్రమే దీని ధ్యేయం. మొదటి కార్యక్రమంగా మార్చి 3 న తెలంగాణా బందును జరిపింది.

 

ఉద్యమాన్ని రాజకీయం చేసిన కాంగ్రేసు పార్టీ నాయకుడు మర్రి చెన్నారెడ్డి

మార్చి 29 న ముల్కీ నిబంధనలకు వ్యతిరేకంగా సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పుతో ఉద్యమం మరింత హింసాత్మకంగా మారింది. కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ తన మంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి, తెలంగాణా కాంగ్రెసు సమితిని ఏర్పాటు చేసాడు. ఏప్రిల్ 21 న మర్రి చెన్నారెడ్డి కూడా ప్రత్యేక తెలంగాణాను సమర్ధిస్తూ ఉద్యమంలోకి రంగప్రవేశం చేసాడు. మే 1 – మేడే నాడు తెలంగాణా కోర్కెల దినంగా జరపాలని తెలంగాణా ప్రజా సమితి ఇచ్చిన పిలుపు హింసాత్మకంగా మారింది. మే 15 న కె.వి.రంగారెడ్డి కూడా తన పదవికి రాజీనామా చేసి, ఉద్యమ ప్రవేశం చేసాడు. అప్పటికి ఉద్యమాన్ని పూర్తిగా రాజకీయులు ఆక్రమించినట్లయింది. రాజకీయ నాయకుల జోక్యంతో ఉద్యమం నీరుగారుతుందని ఊహించిన కొందరు విద్యార్ధి నాయకులు పోటీ తెలంగాణా ప్రజా సమితిని ఏర్పాటు చేసారు. విద్యార్థి నాయకుడు శ్రీధరరెడ్డి దీనికి అధ్యక్షుడు. చెన్నారెడ్డి ప్రత్యర్ధులైన కొందరు రాజకీయ నాయకులు దీనికి మద్దతు పలికారు. వందేమాతరం రామచంద్రరావు, బద్రివిశాల్ పిట్టి వీరిలో ఉన్నారు.
1969 జూన్ మొదటి వారం ఉద్యమానికి అత్యంత హింసాత్మకమైన కాలం. సమ్మెలు, బందులు, దోపిడీలు, దాడులు, లాఠీచార్జిలు, పోలీసుకాల్పులు, కర్ఫ్యూలు మొదలైన వాటితో హైదరాబాదు అట్టుడికిపోయింది. విద్యార్ధులతోపాటు, కార్మికులు, ఉద్యోగులు కూడా సమ్మెలు చేసారు. జూన్ 10 నుండి తెలంగాణా ప్రాంత ఉద్యోగులు నిరవధిక సమ్మెను ప్రారంభించారు.
1969 జూన్ 24 న తెలంగాణా నాయకులు ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీతో జరిపిన చర్చలు విఫలమయ్యాయి. జూన్ 25న హైదరాబాదులో సమ్మె జరిగింది. ఆ రాత్రి ఉద్యమ నాయకులను పోలీసులు అరెస్టు చేసి, రాజమండ్రికి తరలించారు. జూన్ 27 న ముఖ్యమంత్రి కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి తన పదవికి రాజీనామాచేసాడు. కానీ ఆయన తన రాజీనామా లేఖను గవర్నరుకు కాక, కాంగ్రెసు అధ్యక్షుడు నిజలింగప్పకు పంపించాడు. దానిని ఆయన తిరస్కరించాడు.
1969 ఆగష్టు 18 న లోక్‌సభలో తెలంగాణా ప్రాంత ప్రతినిధులు జి.వెంకటస్వామి, జి.ఎస్.మేల్కోటేలు ప్రత్యేక తెలంగాణా గురించి తమ వాదనను వినిపించారు. ఆగష్టు 24న కొందరిని, 28న మరికొందరిని ప్రభుత్వం రాజమండ్రి జైలు నుండి విడుదల చేసింది.

ఉద్యమం వెనుకంజ

1969 సెప్టెంబర్ లో ఉద్యమం చల్లారడం మొదలైంది. 1969 సెప్టెంబర్ 22న కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ “ముఖ్యమంత్రిని మారిస్తే ఉద్యమం వాయిదా పడవచ్చు” అని అన్నాడు. ఉద్యమ తిరోగమనానికి ఇది ఒక సూచిక. విద్యార్ధులు ఆందోళన మాని చదువులకు మళ్ళాలని తెలంగాణా ప్రజా సమితి సెప్టెంబర్ 23న ఒక ప్రకటనలో పిలుపునిచ్చింది. ఆ ప్రకటనపై చెన్నారెడ్డి, మల్లికార్జున్ సంతకం చేసారు. అప్పుడు హైదరాబాదులో ఉన్న రాష్ట్రపతి వి.వి.గిరికి చెన్నారెడ్డి స్వయంగా ఈ విషయం తెలిపాడు. దీనితో విద్యార్ధులలో అయోమయం నెలకొంది. నాయకత్వంపై విశ్వాసం కోల్పోయే పరిస్థితి తలెత్తింది. కేంద్ర నాయకత్వపు సాచివేత ధోరణి దృష్ట్యా, విద్యార్థులు చదువులు నష్టపోకూడదనే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నామని మల్లికార్జున్ సర్ది చెప్పే ప్రయత్నం చేసాడు. సెప్టెంబర్ 25 న తెలంగాణా ప్రదేశ్ కాంగ్రెసు కమిటీ అధ్యక్షుడి హోదాలో కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ కూడా రాష్ట్రపతిని కలిసి, తెలంగాణాను ఏర్పాటు చెయ్యాలని కోరాడు.
విద్యార్థులను తరగతులకు వెళ్ళమని నాయకులు చేసిన ప్రకటన పలు విమర్శలకు గురైంది. నిరసన ప్రదర్శనలు జరిగాయి. 9 నెలలుగా చేసిన పోరాటం కొరగాకుండా పోతుందని విమర్శలు వచ్చాయి. తెలంగాణా ప్రజాసమితి ఉపాధ్యక్షుడు, వీరారెడ్డి కూడా ఈ నిర్ణయాన్ని వ్యతిరేకించాడు. 1969 సెప్టెంబర్ 29 న కేంద్ర ప్రభుత్వం తెలంగాణా నాయకులను విడివిడిగా మాట్లాడడం మొదలుపెట్టింది. రాష్ట్ర నాయకత్వ మార్పు విషయంలో సహజంగానే భిన్నాభిప్రాయాలు బయటపడ్డాయి.
అక్టోబర్ 10 నుండి తెలంగాణా అంతటా, చెన్నారెడ్డి పిలుపుమేరకు సత్యాగ్రహాలు మొదలయ్యాయి. ఇందులో 18 ఏళ్ళలోపు విద్యార్ధులు పాల్గొనరాదని నిబంధన పెట్టారు. ఆ రోజునుండి మల్లికార్జున్ నిరాహారదీక్ష మొదలు పెట్టాడు. నవంబర్ 3 వరకు కొనసాగిన ఈ దీక్ష పోలీసులు ఆయనను అరెస్టు చేసి, ఆసుపత్రిలో చేర్చడంతో ముగిసింది.
1969 నవంబర్ 26 చెన్నారెడ్డి ఒక ప్రకటన చేస్తూ విద్యార్థులు పరీక్షలలోను, గ్రామీణులు వ్యవసాయపు పనులలోను నిమగ్నమై ఉన్నందున, ఉద్యమంలో స్తబ్దత వచ్చిందని అన్నాడు. మరుసటిరోజు మరో ప్రకటనలో ప్రస్తుతానికి ఉద్యమాన్ని వాయిదా వేస్తున్నట్లూ, మళ్ళీ జనవరి 1 నుండి ప్రారంభిస్తున్నట్లు తెలియజేసాడు. ఈ ప్రకటనతో ఉద్యమం ముగిసినట్లైంది. డిసెంబర్ 6న తెలంగాణా ప్రజాసమితి నాయకులు టి.ఎన్.సదాలక్ష్మి, మరో ముగ్గురు ఒక సంయుక్త ప్రక టనలో చెన్నారెడ్డిని ప్రజాసమితి అధ్యక్ష పదవి నుండి తొలగిస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. అయితే ప్రజాసమితిలోని మిగిలిన నాయకులెవరూ వీరికి మద్దతు నివ్వలేదు.
ఈ విధంగా 1969 సెప్టెంబర్ నుండి, 1969 డిసెంబర్ వరకు రాజకీయనాయకుల ఎత్తులు పైయెత్తుల మధ్య, ఉద్యమం తీవ్రత తగ్గుతూ వచ్చి చివరికి పూర్తిగా చల్లారిపోయింది. తెలంగాణా ప్రజాసమితి మరో రెండేళ్ళు రాజకీయాల్లో ఒక శక్తిగా చురుగ్గానే ఉంది. 1971 లో పార్లమెంటుకు జరిగిన మధ్యంతర ఎన్నికలలో 10 సీట్లు సాధించింది. అయితే ఆ ఎన్నికల్లో ఇందిరా గాంధీకి సంపూర్ణ ఆధిక్యత రావడంతో తెలంగాణా ప్రజాసమితి మద్దతు కీలకం కాలేదు. 1971 సెప్టెంబర్ 24 న బ్రహ్మానంద రెడ్డి రాజీనామా చేసాక కొద్దిరోజులకు చెన్నారెడ్డి తెలంగాణా ప్రజా సమితిని రద్దు చేసాడు.

ఇతర విశేషాలు

తెలంగాణా ఉద్యమంలో కొన్ని ప్రత్యేకతలు కలిగిన విశేషాలు:

• ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్రం కొరకు 65 సంవత్సరాల వృద్ధుడు నిరాహారదీక్ష చేసాడు. విశేషమేమిటంటే, ఆయన ఆంధ్ర ప్రాంతంలోని తూర్పు గోదావరి జిల్లాకు చెందిన వ్యక్తి. పేరు కొర్రపాటి పట్టాభిరామయ్య.
• ఆంధ్ర ప్రాంతానికే చెందిన రాజకీయ నాయకులు గౌతు లచ్చన్న, ఎన్.జి.రంగా కూడా ప్రత్యేక తెలంగాణా వాదనను సమర్ధించారు.

రెండవ ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమము

రెండవ తెలంగాణా ఉద్యమ ప్రస్థానం
2001 – 2002 – 2003
2004 – 2005 – 2006
తెలంగాణా ——- ఉద్యమం
కె సి ఆర్‌ – నరేంద్ర – జయశంకర్‌

తెలంగాణా ప్రాంతంలోని 10 జిల్లాలతో ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేసే ఏకైక లక్ష్యంతో ప్రారంభమైంది తెలంగాణా ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమం. రెండవ అనే పేరు అధికారికంగా ఈ ఉద్యమ నేతలు పెట్టుకున్నది కాదు. చరిత్రలో తెలంగాణా కొరకు దీనికంటే ముందు మరో ఉద్యమం జరిగింది కనుక ఈ రెంటిని విడిగా చూపడానికి రెండవ అనే పదం వాడవచ్చు.
ఈ ఉద్యమానికి సారథి కె.చంద్రశేఖరరావు. తెలుగుదేశం పార్టీలో ఉంటూ మంత్రిగా, శాసనసభ ఉపాధ్యక్షుడిగా పనిచేసాడు. 2001 లో ఆ పార్టీ నుండి వైదొలగి, తెలంగాణా రాష్ట్ర సమితి (తెరాస) పేరిట ఒక రాజకీయ పార్టీ ని ఏర్పాటు చేసాడు. తెలంగాణా రాష్ట్రాన్ని సాధించడమే ఈ పార్టీ యొక్క లక్ష్యం. చక్కటి కార్యక్రమాలతో సమర్ధవంతమైన నాయకత్వంతో పార్టీని అట్టడుగు స్థాయి నుండి నిర్మించుకు వచ్చాడు. ప్రత్యేక రాష్ట్రం పట్ల ప్రజల్లో సహజంగా ఉండే ఆసక్తి, ఈ అంశం యొక్క ఉద్వేగ భరిత చరిత్ర కూడా దీనికి దోహదపడ్డాయి.
ఈ లోగా తెలంగాణా రాష్ట్ర ఏర్పాటు లక్ష్యంగా భారతీయ జనతా పార్టీ లోని ప్రముఖ నేత ఆలె నరేంద్ర ఆ పార్టీ నుండి వైదొలగి, తెలంగాణ సాధన సమితి అనే సంస్థను ఏర్పాటు చేసి, ఉద్యమం ప్రారంభించాడు. కొద్ది కాలానికే – ఆగష్టు 2002 లో – తన సంస్థను తెరాస లో విలీనం చేసి, తెరాసలో తాను రెండో ప్రముఖ నాయకుడయ్యాడు.
2004 లో జరిగిన శాసనసభ, లోక్‌సభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెసు పార్టీతో పొత్తు పెట్టుకుని, తెరాస మంచి విజయాలు సాధించింది . ఆ ఎన్నికలలో తెలుగుదేశం, భాజపా లను ఓడించి, కాంగ్రెసు (మరియు దాని నాయకత్వంలోని కూటమి) కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు రెండింటినీ చేజిక్కించుకుంది. కేంద్ర, రాష్ట్రాలు రెండింటిలోనూ ప్రభుత్వంలో చేరింది.
ప్రభుత్వ నిర్ణయాలను ప్రభావితం చెయ్యగలిగే స్థానాల్లో ఉండి, ప్రత్యేక రాష్ట్రాన్ని సాధించడం తేలిక అని భావించి కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు రెండింటిలోను చేరిన తెరాస, తప్పనిసరి పరిస్థితులలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుండి బయటకు రావలసి వచ్చింది. సార్వత్రిక ఎన్నికలలో కలిసి పోటీ చేసిన మిత్రులు కేవలం 16 నెలలలోపే విడిపోయి, బద్ధ శత్రువుల వలె తిట్టుకుంటూ పురపాలక సంఘ ఎన్నికలలో పరస్పరం పోటీ పడ్డారు. పురపాలక ఎన్నికలలో అతి తక్కువ స్థానాలు గెలిచిన తెరాసకు తీవ్రమైన ఎదురు దెబ్బ తగిలింది.

తెలంగాణా వాదుల వాదనలు

• పెద్దమనుషుల ఒప్పందాన్ని ఏనాడూ ఆంధ్రులు అమలు చేయలేదు. ఉపముఖ్యమంత్రి పదవి ఇవ్వటంలేదు.
• కృష్ణా గోదావరి నదుల పరివాహక ప్రాంతం 80 శాతం మాదైతే 88 శాతం నీళ్ళు వాళ్ళవి. కరెంటు70 శాతం ఉత్పత్తి మాది. 80 శాతం పంట ఋణాలు వాళ్ళవి. మూడొంతుల ఉద్యోగాలు వాళ్ళవి.
• శాంతియుతంగా అన్నదమ్ముల్లా విడిపోదాం.
• తెలంగాణ వద్ద ఉన్న వనరులతో ఆంధ్ర ప్రాంతం ఇప్పటికే చాలా ప్రయోజనం పొందింది.
• ప్రత్యేక తెలంగాణం.. స్వాభిమానానికి ప్రతీక. ప్రత్యేక తెలంగాణాపై యాభై ఏళ్లుగా ఉద్యమాలు జరుగుతున్నాయి. ఇది ప్రజల ఆకాంక్షల నుంచి పుట్టింది.
• రాజ్యాంగం ప్రకారం చూసినా రాష్ట్రాల ఏర్పాటు అనేది కేంద్ర పరిధిలోని అంశం. అసెంబ్లీలో తీర్మానం అవసరం లేదు. అది లేకుండానూ కేంద్రం ఆమోదించవచ్చు.
• తమిళనాడుకే తెలుగుగంగ నీళ్లు ఇస్తున్నప్పుడు తెలంగాణా నుంచి ఆంధ్రకు నీళ్లు అందకుండా చేస్తారని అనుకోవడం సరికాదు.
• భౌగోళిక, చారిత్రక కోణాల్లో ఎలా చూసినా హైదరాబాద్‌ తెలంగాణాలో అంతర్భాగమే.
• విలీనం నాటికి తెలంగాణాయే పారిశ్రామికంగా ముందుండేది. గత యాభై ఏళ్లుగా తెలంగాణా చాలా త్యాగాలు చేసింది. ఆంధ్ర అభివృద్ధిలో ఎక్కువ భాగాన్ని ఆంధ్రలోని సంపన్నులు తీసుకున్నారు. తెలంగాణ వివక్షకు గురైంది. సింగరేణిలో, సచివాలయంలో అన్నిచోట్లా కోస్తావారే ముఖ్యమైన ఉద్యోగాల్లో ఉన్నారు. ఇది ఆర్థిక అసమానతలకు దారి తీసింది.
• బడ్జెట్‌ కేటాయింపులోనూ ఆంధ్రాకే అగ్రస్థానం.

సమైక్యాంధ్రుల వాదనలు

• పూర్తిగా అభివృద్ధి చెందిన తెలంగాణా ఇప్పుడు విడగొడితే కోస్తా వనరులన్నీ అటే వెళ్తాయి. దీనివల్ల కోస్తా ప్రాంతంలోని రైతులకు కష్టాలు తప్పవు,
• తెలంగాణా విడిపోతే ఆ ప్రాంత ప్రజలు కోస్తాంధ్రకు రావాల్సిన నీటిని అడ్డుకుంటారు, ఫలితంగా వ్యవసాయం, దాని అనుబంధ పరిశ్రమలు మూతపడి నిరుద్యోగం పెరుగుతుంది.
• తెలంగాణా నుంచి కోస్తాంధ్రకు చెందిన ఉద్యోగులను తరిమివేస్తారు. కోస్తాంధ్రకు ఆదాయాలు కూడా తగ్గుతాయి.
• తెలుగు మాట్లాడే ప్రజలు విశాలాంధ్ర కోసం అనేక దశాబ్దాలు పోరాడారు. భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాలనేవి జాతీయ ఉద్యమంలో ఒక భాగం. భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాల ఏర్పాటులో సహేతుకత ఉంది.
• దేశంలో వెనకబడిన ప్రాంతమంటూ లేని రాష్ట్రమేదీ లేదు. తెలంగాణలో కూడా వెనకబడిన ప్రాంతాలు ఉండొచ్చు. కానీ అభివృద్ధి చెందిన ప్రాంతాలూ ఉన్నాయి. ఇలాంటి విభజన కొనసాగిస్తే, విభజన రేఖ ఎక్కడ గీయగలం.
• ప్రత్యేకవాదం సమస్యకు పరిష్కారం కాబోదు. ఇది మరో అతిపెద్ద సమస్యకు ప్రారంభం అవుతుంది. ఇతర రాష్ట్రాలతో పాటు, ప్రత్యేకవాదం గురించి మాట్లాడుతున్న అదే ప్రాంతంలోనూ భవిష్యత్తులో ఈ సమస్య తలెత్తవచ్చు.
• చిన్న రాష్ట్రాలు దేశ ఉనికికి ప్రమాదంగా మారుతాయి.
• తెలుగు మాట్లాడే వారంతా కలిసి ఉంటేనే అభివృద్ధి సాధించవచ్చు.
• ఐటీ కంపెనీలు ఇతర రాష్ట్రాలకు తరలిపోవడానికి సిద్ధమవుతున్నాయి.

ప్రత్యేకాంధ్రుల వాదనలు

• కోస్తాల్లోని వెనకబడిన ప్రాంతాలు తెలంగాణతో సమానంగా అభివృద్ధి చెందలేదు.
• హైదరాబాద్‌పై కాకుండా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని మిగిలిన పట్టణాల అభివృద్ధిని గురించి ఎన్నడూ ఆలోచించలేరు.
• రెండు లేదా మూడు తెలుగు రాష్ట్రాలు ఉంటే తప్పేంటి? దేశంలో చిన్న రాష్ట్రాలు అభివృద్ధి చెందటం లేదా?
• 1956లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ఏర్పడినప్పటి నుంచి ఇప్పటివరకు రెండు ప్రాంతాల మధ్య భావ సమైక్యత లేదు.
• తెలంగాణ ప్రజలంతా విడిపోవాలని కోరుకుంటున్నప్పుడు కాదు.. కలిసే ఉందామనడం సమంజసం కాదు.
• ఆంధ్రులకు మరో ముఖ్య పట్టణం అవసరం ఉంది. ఆరోగ్య, విద్య, న్యాయ, వ్యాపార, సాంకేతికపరమైన అంశాలకు హైదరాబాద్‌ అందరికీ అందుబాటులో లేదు.
• కోస్తా ఆంధ్రులకు సుదీర్ఘమైన 960 కి.మీ తీర ప్రాంతం ఉంది. అనేక నీటి వనరులు పుష్కలంగా ఉన్నాయి. అయితే అవేవీ అక్కడి పేద ప్రజలకు ఉపయోగపడటం లేదు.
• విశాఖపట్నాన్ని పారిశ్రామిక కేంద్రంగా, కర్నూలు ని న్యాయవ్యవస్థా కేంద్రంగా, తిరుపతిని సాంస్కృతిక కేంద్రంగా మలుచుకోవచ్చు.
• భౌగోళికంగా విడిపోవడంవల్ల తెలుగు భాషకు నష్టం లేదు. వివిధ మాండలికాలు అభివృద్ధి చెందుతాయి.
• తెలంగాణ ఇవ్వడంవల్ల తెలంగాణ వారికి ఎంత ప్రయోజనమో ఆంధ్రా వారికి అంతకు రెట్టింపు ప్రయోజనం.

టగ్స్: తెలంగాణా ఉద్యమము - తెలంగాణ చరిత్ర,తెలంగాణ సాయుధ రైతాంగ పోరాట చరిత్

Telangana General Knowledge Bits in Telugu

  Telangana Government has recently announced lot of recruitment notifications. candidates who are preparing for Govt jobs in Telangana they must and should check Post wise syllabus, model papers for better preparation. here i am sharing some important dates and some general knowledge questions in telugu, also you can download in PDF files on your android mobile.

1.తెలంగాణ, ఆంధ్ర ప్రాంతాల పెద్ద మనుషుల మధ్య జరిగిన ఒప్పందంలో కల్పించిన హామీల అమలుకు 1958 ఫిబ్రవరిలో ఏర్పడిన కమిటీ

Ans: తెలంగాణ ప్రాంతీయ కమిటి

2. తెలంగాణ ప్రాంతీయ కమిటి తొలి అధ్యక్షులు

Ans: అచ్యుత్ రెడ్డి

3.ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పడే నాటికీ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం ఎన్ని కోట్లు మిగులుతో ఉంది?

Ans: రూ. 4,49 కోట్లు     

4.1956 – 68 మధ్య కలంలో అధికార గుణాంకాల ప్రకారం తెలంగాణకు చెందిన ఎన్ని నిధులను ఆంధ్రప్రాంతంలో ఖర్చు చేయడం జరిగింది?

Ans: రూ. 110 కోట్లు

5.తెలంగాణ ప్రాంతీయ కమిటీ అద్యక్షుడు అచ్యతన్ రెడ్డి లేఖకు స్పందిస్తూ 1961లో అప్పటి ముఖ్యమంత్రి దామోదరం సంజీవయ్య తెలంగాణ మిగులు నిధులతో ఏ ప్రాజెక్టు నిర్మాణానికి హామి ఇచ్చారు

Ans: పోచంపాడు ప్రాజెక్టు, కొత్తగూడెంలో ఎరువుల కర్మాగారం

6. 1969 జనవరిలో తెలంగాణ ప్రయోజనాల పరిరక్షణ కోసం విద్యార్ధుల ఉద్యమం ఎక్కడ మొదలెంది?

Ans: ఖమ్మంలో (ఇదే అనంతరం ప్రతేక తెలంగాణ ఉద్యమంగా రూపుదాల్చింది)

7. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయానికి గ్రాంటు మంజూరు చేయడంలో జాప్యం చేసి, దాన్ని ప్రభుత్వంలో ఒక శాఖగా మార్చాలని చేసిన ప్రభుత్వ ప్రయత్నాన్ని తిప్పికోడుతూ, తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రాతిపత్తి కోసం పోరాటం జరపాలని నిర్ణయించిన విద్యార్ధి నేత

Ans: ఉస్మానియా విద్యార్ధి సంగు ప్రధాన కార్యదర్శి మల్లికార్జున్

8. 1956 జనవరిలో మాదన్మోహన్ కన్వినర్ గా ఏర్పడి సంస్థ

Ans: తెలంగాణా పీపుల్స్ కన్వెన్షన్

9. విద్యార్ధులు చేపటిన ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమానికి మద్దతు తెలిపిన ఎన్. జి. ఓ. ల సంగం

Ans: కె. ఆర్. ఆమోస్

10. 1969లో ప్రత్యక తెలంగాణ ఉద్యమానికి మద్దతుగా మంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసినది

Ans: కొండా లక్ష్మన్ బాపూజీ

11. 1969లో తెలంగాణ పీపుల్స్ కన్వెన్షన్ ను ఏ సంస్థగా మార్చడం జరిగింది?

Ans: తెలంగాణ ప్రజా సమితి

12. 1969 మార్చిలో ఏర్పడ్డ తెలంగాణ ప్రజాసమితి అధ్యక్ష కార్యదర్శులు

Ans: మదన్ మోహన్, వెంకట్రామారెడ్డి

13. 1969 జూన్ 1న కొండా లక్ష్శణ్ బాపూజీ అధ్యక్షతన ఏర్పాటైన పార్టీ

Ans: తెలంగాణ ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్

14. స్థానిక ఉద్యోగాల్లో తెలంగాణ ప్రాoతియులనే భర్తీ చేయాలనే, స్థానికేతర ఉద్యోగులందరినీ వారి సొంత జిల్లాలకు తాత్కాలిక ఖాళీలలోకి బదిలి చేయాలని 1969లో ప్రభుత్వం జారీ చేసిన జీవో

Ans: జీ. వో. నం. 36

15. ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమంఫై ప్రభుత్వ అణచివేత చర్యల కారణంగా ఎంత మంది మరంచారు?

Ans: దాదాపు 369 మంది

16. తెలంగాణ మృతవీరుల స్మారకార్ధం హైదరాబాద్ పబ్లిక్ గార్డెన్స్ వద్ద నిర్మించిన స్మారక స్థూపం పేరు

Ans: గన్ పార్క్

17. గన్ పార్క్ శిల్పాని  చెక్కినది

Ans: ఎ. యాదగిరిరావు

18. 1969లో తెలంగాణ ఉద్యమం సందర్బంగా దోపిడి చేసే  ప్రాంతేతరులను దూరం దాకా తన్ని తరుమాలే, ప్రాంతం వాడే దోపిడి చేస్తే, ప్రాణంతోటే పాతరపెట్టాలే’ అన్నది

Ans: ప్రజాకవి కాళోజి నారాయణరావు

19. తెలంగాణ ఉద్యమంలో ఘలమీ కి జిందగీసే మౌత్ అచ్చి (బానిస బతుకు కంటే చావడం మేలు) అని ఉపన్యసించినది ఎవరు?

Ans: కె. వి. రంగారెడ్డి

20. 1969 ఉద్యమ నేపధ్యంలో తెలంగాణ ప్రజలను సంత్రుప్తిపరచడానికి అప్పటి ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ ప్రకటించిన పథకం

Ans: అష్టసుత్ర పథకం

21. 1971లో జారిగిన సార్వత్రిక ఎనికల్లో తెలంగాణలోని 14 ఎంపి స్థానాలకు గాను 10 స్థానాలను గెలుచుకున్న పార్టీ

Ans: మర్రి చెన్నారెడ్డి నేతృత్వంలోని తెలంగాణ ప్రజాసమితి (టిపిఎస్)

22. తెలంగాణ ప్రాంతంలోని నాన్ గెజిటెడ్ ఉద్యోగాలకు, తహసిల్దార్, జూనియర్ ఇంజనీరిoగ్ పదవులకు ముల్కి నిబంధనలు వర్తింపజేస్తూ 1971లో ప్రకటించిన పథకం

Ans: అష్టసుత్ర పథకం

23. తెలంగాణ ఉద్యమ నేపధ్యంలో 1971లో అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి కాసు బ్రహ్మనందరెడ్డిని గద్దెదింపి ఎవరిని ముఖ్యమంత్రిగా శ్రీమతిగా ఇందిరాగాంధీ నియమించెను?

Ans: పి. వి. నరసింహారావు

24. తెలంగాణ ఉద్యమ నాయకుడైన మర్రి చేనరెడ్డి తెలంగాణ ప్రజాసమితి ఏ పార్టీలో విలీనం చేసెను?

Ans: కాంగ్రెస్ పార్టీలో

25. ఆంధ్రప్రదేశ్ అవతరణ తరువాత కూడా ముల్కి నిబంధనలు అమల్లో ఉంటాయని, అవి చట్టబద్దమైనవేనని సుప్రీంకోర్టు చారిత్రాత్మక తీర్పు చెపిన తేది

Ans: 1972 అక్టోబర్ 3

26. 1972 అక్టోబర్ 3 నాటి సుప్రీంకోర్టు తీర్పు నేపధ్యంలో ప్రత్యేక ఆంధ్ర రాష్ట్ర కావాలంటూ ఆంధ్ర ప్రాంతంలో తల్లెత్తిన ఉద్యమం

Ans: జై ఆంధ్ర ఉద్యమం

27. ప్రత్యేక ఆంధ్ర రాష్ట్ర ఉద్యమాన్ని దృస్టిలో పెట్టుకొని ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ 1973 సెప్టెంబర్ 21న ప్రకటించిన పథకం

Ans: ఆరు సూత్రాల పథకం

28. తెలంగాణ ప్రాంతంలో ఉన్న ఆంధ్ర ఉద్యోగులను తొలగించి, వారి స్థానంలో తెలంగాన వారిని నియమించేందుకు 1985 డిసెంబర్ 30న జారి చేసిన జీవో

Ans: 610 జీ.వో.

29. 610 జే.వో. అమలును పరిశీలించడానికి 2001లో ఏర్పాటు చేసిన కమిషన్       

Ans: గిర్ గ్లానీ  ఏకసభ్య కమిషన్

30. తెలంగాణ సమస్యలపై అధ్యయనం చేసందుకు 1985లో విద్యావంతుల సదస్సును ఎక్కడ ఏర్పాటు చేసారు?

Ans: కరీంనగర్

31. తెలంగాణ ఇన్ఫర్మేషన్ ట్రస్టూ ఎప్పుడు ఏర్పడింది

Ans: 1986

32. 1989లో తెలంగాణ కోసం పలు కర్యక్రమాలు చేపట్టిన సంస్థ

Ans: తెలంగాణ అభివృద్ధి ఫోరం

౩౩.1991 లోఉస్మానియా యూనివర్సిటీలో ఆందోళనలు జరిపిన సంస్థ\

Ans: తెలంగాణ స్టూడెంట్స్ ఫ్రంట్

34.తెలంగాణా సమస్యల గురించి ప్రదాని పి. వి. నరసింహరావు ప్రబుత్వానికి 1992లో నివేదికలు సమర్పించిన సంఘం

Ans: తెలంగాణా ఇంజనీర్ల సంగం

35.1996లో తెలంగాణా ప్రజాసమితి వరంగల్లులో నిర్వహించిన సదస్సులో అవిర్బవించిన పార్టీ

Ans: తెలంగాణ ప్రజాపార్టీ

36.ప్రజాకవి కాళోజీ నారాయణరావు నేతృత్వంలో ప్రజాస్వామిక తెలంగాణా సదస్సు 1997డిసెంబర్లో ఎక్కడ జరిగింది?

Ans: వరంగల్లులో

37.ప్రొఫెసర్ జయశంకర్ ఆద్వర్యంలో తెలంగాణ సంస్థల విలీనంతో 1998లో అవిర్బవించిన సంస్థ

Ans: తెలంగాణ ఐక్యవేదిక

38.తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి (టి.ఆర్.ఎస్) ఎప్పుడు ఏర్పాటయింది?

Ans: 2001 ఏప్రిల్ 27

39.తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి అధ్యక్షుడు

Ans: కె.చంద్రశేఖరరావు (కె.సి ఆర్)

40.టి.ఆర్.ఎస్. అద్యక్షుడు కె.చంద్రశేఖరరావు ఆమరణ నిరాహార దీక్ష ప్రారంబించిన తేదీ

Ans: 2009 నవంబర్ 29

41.కేంద్ర హోం మంత్రి తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రక్రియ ప్రారంబంమైనట్లు ప్రకటించిన తేదీ

Ans: 2009 డిసెంబర్ 9

 42.2009డిసెంబర్ 23న కేంద్ర ప్రభుత్వం తెలంగాణ ప్రకటన పై వెనక్కు తగ్గడంతో తెలంగాణ రాష్ట్ర సదన కోసం అన్ని రాజకీయ పార్టీలతో ఎర్పాటు చేయబడిన జాయింట్ యాక్షన్  కమిటీ (జెఎసి) కి చైర్మన్ ఎవరు?

Ans: ప్రొఫెసర్ ఎం. కోదండరాం

43.తెలంగాణ జాయింట్ యాక్షన్  కమిటీ 2010 ఫిబ్రవరి 3న నిర్వహించిన ఆందోళన

Ans: 500  కిలోమీటర్ల మేర మనవ హారం ఏర్పాటు

44.తెలంగాణ ఉద్యమం నేపధ్యంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ లో పరిస్థిత పై సంప్రదింపుల కోసo కేంద్ర ప్రభుత్వం 2010 ఫిబ్రవరి 3న ప్రకటించిన కమిటీ పేరు

Ans: జస్టిస్ శ్రీ కృష్ణ కమిటీ

45.ప్రపంచ చరిత్రలో శాంతియుతంగా జరిగిన అతిపెద్ద ప్రజప్రదర్శనలో ఒకటిగా నిలిచినా (టి.ఆర్.ఎస్) పార్టీ తెలంగాణ మహా గర్జన సభను 2010 డిసెంబర్ 16న ఎక్కడ నిర్వహించింది?

Ans: వరంగల్

46. తెలంగాణలో సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమం ఎప్పుడు ప్రారంభమయేను?

Ans: 2011 ఫిబ్రవరి 17నుండి

47. .తెలంగాణ జాయింట్ యాక్షన్  కమిటీ నేతృత్వంలో 2011 మార్చి 10  నిర్వహించిన ఆందోళన

Ans: మిలియన్ మార్చ్

48.2011 సెప్టెంబర్ 12 నుండి అక్టోబర్ 24 వరకు 42 రూజుల పాటు తెలంగాణ లో  జరగిన చారిత్రాత్మక ఉద్యమం

Ans: సకల జనుల సమ్మే

49.  2011 నవంబర్ 1 నుండి వారం రోజుల పాటు ఢిల్లీ లోని జంతర్ మంతర్ వద్ద సత్యాగ్రహం నిర్వహించిన, స్వతంత్ర   సమరయోధుడు తెలంగాణ స్వతంత్ర సమరయోధుల ఫోరం చైర్మన్

Ans: కొండా లక్ష్మన్ బాపూజీ

50. తెలంగాణ మార్చ్ నిర్వహించబడిన తేదీ

Ans: 2012 సెప్టెంబర్ 30

51. కాంగ్రెస్ వర్కింగ్ కమిటీ తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు తీర్మాన్ని ఏకగ్రీవంగా ఆమోడించిన తేదీ

Ans: జూలై 30 2013

52.  29వ రాష్ట్రం తెలంగాణ ఏర్పాటుకు కేంద్ర కేబినెట్ ఆమోదం తెలిపిన తేదీ

Ans: 2013 అక్టోబర్ 3

53. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటులో తలెతే సమస్యల పరిష్కారం కోసం ఏర్పాటు చేసిన కేంద్ర మంత్రుల బృందానికి నాయకత్వం వహించినది

Ans: అప్పటి హోంమంత్రి సుశీల్ కుమార్ షిండే

54. తెలంగాణ ముసాయిదా బిల్లుకు కేంద్ర కేబినెట్ ఆమోదం తెలిపిన తేదీ

Ans: 2013 డిసెంబర్ 3

55. తెలంగాణ బిల్లు లోక్సభలో ఆమోదం పొందిన తేదీ 

Ans: 2014 ఫిబ్రవరి 18

56. తెలంగాణ బిల్లు రాజ్యసభలో ఆమోదం పొందిన తేదీ

Ans: 2014 ఫిబ్రవరి 20

57. తెలంగాణ బిల్లు (ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్తికరణ చట్టం 2014) కు రాష్ట్రపతి ఆమోదం తెలిపిన తేది

Ans: 2014 మార్చ్ 1

58.భారత సముఖ్యలో 29వ రాష్ట్రంగా తెలంగాణ రాష్ట్రం ఎప్పటి నుండి ఉనికిలోకి వచ్చింది

Ans: 2014 జూన్  2